‘Wy’n teimlo’r dynfa hunllefus…y dynfa am y môr.’

Dyma gynhyrchiad cyntaf Theatr Genedlaethol Cymru y flwyddyn hon, ond tybed sut dynfa tuag ati y caiff cynulleidfaoedd ledled Cymru? Wrth weithio ar y ddrama hon gan Henrik Ibsen dywed y cyfarwyddwr Arwel Gruffydd fel eu bod ‘bob eiliad, wrth droed y meistr.’

Dyma glamp o ddrama gan gawr o ddramodydd a bedyddwyd Ibsen fel Tad y Theatr Naturiolaidd, a gwych o beth yw ei fod wedi ei drosi i’r Gymraeg am y tro cyntaf gan y bardd Menna Elfyn. Rhaid cyfaddef i mi ddotio tuag at rhythm y brawddegau a’r defnydd o dafodiaith Sir Benfro. Nid oedd yn cael ei or-ddefnyddio ychwaith, gan mai’r cymeriadau ieuengaf oedd yn fwy tafodieithol a mwy o ffurfioldeb yn perthyn i’r cymeriadau hŷn a dwys. Pan berfformiwyd y ddrama am y tro cyntaf yn 1888 byddai ei astudiaeth ddwys o gymeriad Elida, y fenyw hudolus o’r môr yn dyheu am yr hawl i ddewis yn siŵr o gorddi’r dyfroedd a herio culni cymdeithas ar ddiwedd y 19eg ganrif. Ond yr hyn sy’n fy mhoeni yw fod cynhyrchiad mor ‘draddodiadol’ ei naws ddim yn mynd i daro tant gyda chynulleidfa cyfoes, ond fe ddof yn ôl at y broblem hynny yn hwyrach ymlaen.

Nid yw’r cwmni wedi bod yn gynnil gyda’u gwariant ar y cynhyrchiad yma ychwaith, gan mai hon fydd cynhyrchiad mwyaf y cwmni y flwyddyn hon. Nid yw’r holl wario wedi mynd yn ofer; roedd y set yn un penigamp a’r gwisgoedd yn chwaethus tu hwnt. Roedd cysgod parhaol y mynyddoedd ar gefn y llwyfan yn cryfhau’r ffaith i Elida deimlo’n gaeth a cholli ei hunaniaeth wrth fyw yn y dref ac i ffwrdd oddi wrth y ‘môr agored’ ac ysu am ei arswyd a’i hud, a hynny’n cyferbynnu â moethusrwydd a sefydlogrwydd y cartref.

Bu’r actorion yn llwyddiannus iawn yn portreadu eu cymeriadau cymhleth, yr emosiynnau a oedd yn mynd a dod fel llanw a thrai. Llwyddodd Heledd Gwynn i gynnal meddyliau cythryblus Elida drwyddo draw, a ganddi hi cawn y dyhead mwyaf am ryddid, neu’r rhyddid i ddewis llwybr drosti ei hun. Ond pa ddewis? Arswyd a hud y môr neu sicrwydd y tir mawr? Eto’i gyd roeddwn yn cael trafferth uniaethu â’r cymeriadau. A dweud y gwir nid oeddwn yn hidio dim amdanynt. Mae hyn yn broblem mewn drama a barodd bron i deirawr gyda golygfeydd hirfaith, statig a diflas ar brydiau. Ambell dro roedd chwa o egni newydd, yn enwedig gyda chymeriad Hilde (Sian Davies) gyda’i natur chwareus a digywilydd, ac yn ogystal yr ymddiddan a’r herio rhwng Bolette (Elin Llwyd) a Lyngstrand (Sion Alun Davies).

Fe glywaf leisiau yn codi yn awr. Pa hawl sydd gen i i feirniadu clasur o’r fath sydd wedi hen sefydlu ei hun yn un o ddramâu mwyaf Ewrop? Y gwir amdani yw ni wnaeth y cynhyrchiad daro deuddeg gyda mi a ni wnaeth unrhyw argraff arbennig ychwaith. Tybed pa effaith fyddai os na fyddai’r cynhyrchiad wedi’i lleoli yn y cyfnod gwreiddiol? Hynny yw ei ail leoli mewn cyfnod arall, yn fodern a chyfoes a hynny wedyn yn galluogi’r gynulleidfa i’w gwerthfawrogi o ogwydd arall. Mae hyn wedi cael ei wneud â drama enwog Chekhov ‘D’ewythr Fania’ mewn ffilm sydd wedi ei leoli yn Efrog Newydd yn yr 1990au ‘Vanya on 42nd St.’

Os yw’r cynhyrchiad ei hun yn perthyn i’r gorffennol, yna’r tueddiad yw i bobl feddwl fod y ddrama ei hun yn perthyn i’r gorffennol. Wrth gwrs mae themâu ac emosiynnau’r ddrama yn oesol, ond bod angen meddwl am ffyrdd newydd i adrodd y stori.

 

Cyn mynd i weld y perfformiad yma, i ddweud y gwir doeddwn i erioed wedi gweld perfformiad o sgript gan y dramodydd Henrick Ibsen o’r blaen, felly roeddwn yn edrych ymlaen i weld un o’i gampweithiau yn cael ei berfformio. Wrth gerdded i mewn i theatr Canolfan y Celfyddydau, roedd y thema o’r môr yn amlwg iawn wrth i ni glywed tonnau’r môr yn lapio ar y traeth yn ysgafn o’n cwmpas. Gwnaeth hyn i mi deimlo’n ymlaciedig iawn ond yn anffodus, parhaodd yr ymdeimlad ymlaciol yma trwy gydol y sioe.

Roedd y set yn foddhaol yn yr hanner cyntaf, amgylchynodd creigiau mawr llwyd (er cyfeiriwyd atynt fel mynyddoedd sawl tro yn y sgript) y set. Roedd gwead diddorol a manwl iawn i’r creigiau hyn ond teimlais ni ddefnyddiwyd mawredd set i’w llawn botensial. Yn yr ail hanner rhannwyd y set yn ddwy rhan, un rhan yn rhyw ystafell haul yng nghartref Dr Wangel (Dewi Rhys Williams) a’r rhan yn y cefn yn ardd i’r cartref. Roedd patrwm y ffenestri a’r waliau o fewn yr ystafell haul yn bert iawn ac yn wir roedd e’n wledd i’r llygaid. Roedd y rhaniad yn effeithiol hefyd oherwydd yn ystod sgwrs Dr Wangel ac Elida (Heledd Gwynn) roedd presenoldeb aelodau o’i teuluoedd a’i ffrindiau y tu allan i’w weld yn dylanwadu ar sut roedd Elida a Dr Wangel yn ymdrin a’i gilydd. Roedd gallu gweld y cymeriadau eraill yn cymryd cip olwg i mewn i’r ystafell wedi gweithio’n effeithiol oherwydd ei fod e’n gwneud i’r gynulleidfa hefyd deimlo’n anesmwyth eu bod nhw’n bresennol yn ystod sgwrs difrifol Dr Wangel ac Elida am ddyfodol eu perthynas.

Pan es i i weld y ddrama, hanner llawn oedd y theatr gyda’r rhan fwyaf o’r gynulleidfa yn aelodau hŷn o’r gymdeithas. I mi, dylai cwmni theatr Cendelaethol fod yn dewis sgriptiau byddai’n berthnasol i bawb yn y gynulledifa, dim ots faint oedd eu hoedran. Yn anffodus dewiswyd sgript oedd yn ymdrîn â themâu wedi eu dyddio. Engrhaifft o thema oedd rhyddid menyw i ddysgu am y byd a gwneud penderfyniadau dros ei hun. Wedi siomi yr oeddwn pan ddaethom i ddiwedd y perfformiad a dim ond darganfod bod Bolette (Elin Llwyd) yn mynd i deithio a dysgu am y byd a bod Elida’n mynd i fyw gyda’i gŵr nid y dieithryn. Teimlais nad oedd y cynhyrchiad yn berthnasol i gynulleidfa Gymreig o gwbwl. Perfformiwyd y sgript heb unrhyw ‘dwist’ newydd iddi, roedd e fel petawn i nôl ym 1889 yn gwylio’r perfformiad yn cael ei berfformio am y tro cyntaf yn Norwy eto.

Roedd y perfformiad yn dair awr o hyd, er ei fod yn hir, mae’n rhaid dweud nad oeddwn yn aros i’r perfformiad orffen. Sicrhaodd addasiad Menna Elfyn fod y stori yn hawdd iawn i’w ddilyn ac roedd y iaith yn ystwyth tu hwnt. Roedd cymeriadau y sgript yn rhai heriol i’w perfformio, ond teimlais na chafodd yr actorion gyfle i ddangos eu doniau oherwydd natur ceidwadol a rhwystriedig y cymeriadau. Engrhaifft dda o hyn oedd pan fyddai’r merched yn dal ei dwylo mewn unrhyw sefyllfa, boed ei bod nhw’n grac neu’n hapus. Roedden nhw’n rhwystredig o ran symudiadau oherwydd natur urddasol eu cymeriadau. Sylwais yn y ddrama fod Hilde (Sian Davies) a Bolette (Elin Llwyd) yn siarad â acen Sir Benfro, weithiau. Doedd yr acen ddim yn gyson o gwbwl, ac fe gwestiynnais pam mai nhw yn unig oedd yn siarad yn yr acen. Ai oherwydd nad oeddent eto wedi dysgu sut i siarad yn ‘ffurfiol’ fel yr oedolion ac eu bod nhw’n siarad y tafodiaith leol? Pam felly nad oedd Ballested (Seiriol Tomos) sef cymeriad cyffredin o’r dref yn siarad yn yr un acen? Cafon ni berfformiad da yn gyffredinol gan yr actorion, ond gwelwyd diffyg dychymyg wrth fynd ati i flocio a symud y sgript, gwelais yr holl beth braidd yn statig. Rhaid dweud fod Sion Alun Davies oedd yn actio Lyngstrand wedi llwyddo i ysgafnhau ei olygfeydd yn lwyddiannus iawn, ac roedd potread Elin Llwyd o Bolette yn gynnil ac effeithiol.

Defnyddiwyd côr byw yn y perfformiad, ond yn anffodus i ni fel cynulleidfa, ni chafon ni’r cyfle i weld y côr, dim ond eu clywed. Yn sicr roedd gan Côr Cardi-Gân sŵn hyfryd ond doedd dim llawer o wahaniaeth rhwng sain y côr a’r effeithiau sain cyffredinol. Felly i ryw raddau, roedd e bron yn ddi-bwys i’r côr fod yno.

Felly, ar ddiwedd y perfformiad, yn anffodus, ni chefais fy rhyfeddu. Perfformiad da gan yr actorion o sgript araf a diflas. Dwi’n credu ei fod hen bryd i’r Theatr Genedlaethol fentro a dewis sgriptiau newydd, cyfoes, gwahanol yn hytrach na’i chwarae hi’n saff trwy ddewis sgript draddodiadol, ‘clasurol’ heb unrhyw beth i bigo’r cydwybod neu i gyffroi’r cynulleidfa.

Cyn i mi weld cynhyrchiad newydd Cwmni Theatr Arad Goch sef ‘Oes Rhaid I Mi Ddeffro?’, fe wnes i benderfynnu palu ymhellach i hanes cwmni er mwyn cael gwell dealltwriaeth o beth allwn i ddisgwyl.

Pan glywais i mai Jeremy Turner, Cyfarwyddwr Artistig Cwmni Theatr Arad Goch oedd yn cyfarwyddo’r cynhyrchiad, fe wnaeth hyn fy sbarduno ymhellach i weld y perfformiad am ei fod yn amlwg yn enw adnabyddus ymysg y byd drama yng Nghymru. Yn ogystal, mae’r ddrama yn cynnwys coreograffi dan arweiniad Eddie Ladd, coreograffydd enwog iawn. Yr oedd yn ddiddorol i feddwl sut all yr elfen o ddawns a theatr gorfforol fod yn gysylltiedig efo theatr mewn addysg.

Ar ddechrau’r perfformiad, gwnaeth Mari Morgan ddod allan o’r stiwdio i’m cyfarch a dweud wrthym ni fel y gynulleidfa i’w helpu drwy gasglu synau oedd o amgylch y gofod a’i gosod yn ei bag hi. I mi, roedd Mari yn gwneud i mi herio’r dychymyg drwy gwestiynu pwy ydi hi a beth mae’n cynrychioli o fewn y perfformiad? Roedd Mari yn gwisgo gwyn; slipers bach gwyn â bandana i gyd-fynd – efallai i symboleiddio ei bod hi’n dod o’r tu hwnt i’n byd ni, o fyd y breuddwydion?
Yna, fe wahoddodd Mari ni mewn i’r stiwdio, lle roedd ddefnydd wedi’i hongian mewn siâp cylch. Gofynnodd Mari i ni dynnu ein hesgidiau bant ac eistedd ar y clustogau oedd wedi’i lleoli o amgylch y llawr. Efo pawb yn eistedd o amgylch y set yn barod am y dechreuad, dechreuodd Mari chwarae’r ffidl ac yn syth yr oeddwn ar antur yn nhir y breuddwydion.
Wrth i’r perfformiad fynd yn ei flaen, y peth wnaeth fy nharo i oedd sut wnaeth y darn adfywio fy atgofion o’m mhlentyndod i drwy wneud i mi ddianc at fyd ffantasi a breuddwydiol sydd yn llawn straeon a dirgelwch. Yn bendant, nid wyf wedi cael profiad tebyg i hynny yn y theatr o’r blaen, roedd wedi mynd yn erbyn unrhyw gonfesiynnau ddrama yr oeddwn i’n gyfarwydd â nhw.  Wrth eistedd yn y gofod perfformio, yn agos i’r perfformwyr, teimlais yn rhan o’r perfformiad a breuddwydion yr actorion. Dychmygais sut fydde’r gynulleidfa darged, y plant, yn chwerthin ac ymateb. Yn ogystal, efo plant does dim ‘4ydd wal’ rhwng yr actorion a nhw. Ar un adeg, fe daflodd yr actor Marc Roberts hosan ac fe laniodd tu ôl i mi. Yn bersonol, fe wnes i rewi yn yr unfan a gadael yr hosan – byddai plentyn yn yr un sefyllfa’n rhoi’r hosan yn ôl i Marc. Gallwn ddychmygu ymatebion plant i’r pethau bychain yma.

Llwyddodd y cast; Marc Roberts, Ffion Wyn Bowen a Mari Morgan i gynnwys nifer o ystumiau a oedd yn ymdrin â rhifedd a geirfa drwy elfennau dawns, cân a delweddau ar eu ffurf symlaf a sylfaenol – hollol briodol i’r gynulleidfa darged. Cafodd llawer o’r props eu defnyddio er mwyn cynrychioli eitemau gwahanol – e.e. hosanau ar gyfer ffrwythau – gweledol iawn i blant. Cafodd llawer o bethach eu creu er mwyn i’r plant uniaethu â nhw -megis y syniad o dyfu tamaid bach yn fwy pob noson. Mae hwn yn rhan o grefft ddiddorol Jeremy Turner.

Gwelais i Mari fel y person sydd yn rheoli’r sefyllfa drwy’r elfen o sain. Trwy’r holl berfformiad roedd tempo’r ffidil yn cyd-fynd efo tempo’r olygfa. Enghraifft o hyn oedd pryd roedd symudiadau’r actorion yn cyflymu ac emosiwn y ddau yn byrlymu, roedd tempo’r ffidil yn cyflymu tuag at uchafbwynt. Yn ogystal, pan geisiodd Marc fwrw Ffion efo’r gobennydd, fe wnaeth Mari wneud nodyn ar y ffidil er mwyn argymell i Marc bod beth mae’n gwneud yn hollol annerbyniol. Fe wnaeth y defnydd o gerddoriaeth weithio’n dda gyda’r rhythmau a grewyd gan yr actorion a fydd yn sicr yn gweithio hyd yn oed yn well efo chynulleidfa iau. Er yr oedd y gerddoriaeth yn rhan hollol allweddol i’r perfformiad, fe wnes i gwestiynu ar ôl adael y theatr, a allai’r darn fod wedi cynnwys mwy o gerddoriaeth? Am ryw reswm, fe wnes i adael efo’r teimlad dylai fod rhywbeth ymhellach wedi’i ychwanegu. Efallai efo perfformiad wedi’u thargedu tuag at blant 3-7 mlwydd oed, a ddylai Jeremy Turner wedi defnyddio mwy o’r defnydd o ‘iaith’, nid yn unig symudiadau? Yn gysylltiedig efo’r syniadaeth yma, fe wnes i gwestiynnu’r elfen o ddawns yn y perfformiad ac i mi, yr oedd y coreograffi yn fwy cysylltiedig efo theatr gorfforol na ‘dawns’. Ond, roedd y perfformiad yn llifo trwy’r symudiadau a rhythmau’r corff yn hytrach na trwy’r geiriau yn llwyddiannus iawn.  Credaf ar gyfer yr oedran sydd wedi’u thargedu fod y fframwaith yma o ‘ddawns’ yn hollol dderbyniol a ddim wedi’i or-neud – er mwyn cadw ffocws y plant. Yr oedd yn fraint enfawr i mi weld gwaith Eddie Ladd ar waith – sef hufen y byd dawns gyfoes.

Yn sicr, fe wnaeth y cynhyrchiad fy ngorfodi i deithio yn ôl at fy mhlentyndod ac i mewn i fyd llawn antur a dychymyg . Mae’n berfformiad perffaith ar gyfer plentyn sydd â dychymyg byw ond hefyd ar gyfer oedolyn – fel fi – sydd wrth ei bodd yn dianc i’r byd ffantasi.

Cael fy nhywys ar daith oedd yn llawn dychymyg wrth deithio i fyd breuddwydion. Yn wir roedd ‘Oes Rhaid I Mi Ddeffro?’ yn dangos elfennau graenus o baratoi oedd yn deffro dychymig hyd yn oed myfi sydd yn 19 mlwydd oed.

Roedd y profiad yn hollol newydd i mi gan mae un o’r pethau cyntaf a ofynnwyd oedd tynnu’n esgidiau, teimlaf bod hyn yn effeithiol iawn gan ychwanegu at naratif y darn, oherwydd yn amlwg byswn yn tynnu ‘sgidiau cyn mynd i’r gwely.

Roedd yr elfen o gerddoriaeth yn ychwanegu elfennau synhwyrol iawn i’r perfformiad. Gan mai perfformiad oedd yn ategu at yr oedran 3-7, teimlaf fod y cynhyrchiad yma wedi trawsgyfeirio theatr draddodiadol ac ymgeisio i ddysgu rhifedd a gramadeg i’r plant mewn ffordd liwgar iawn, creu anifeiliaid a synau car allan o nwyddau meddal megis clustog neu flanced, ac yna yn gadael ein dychymig ni i grwydro a chreu breuddwydion gan greu darluniau cyffrous. Perfformiad hollol naturiol oedd yn crynhoi meddwl plentyn.

Rhyfedd o beth yw fy mod wedi mynd i weld cynhyrchiad diweddaraf Arad Goch ‘Oes Rhaid i mi Ddeffro?’ – ddwywaith os caf ychwanegu, ond pam yn union? Rwy’n 21ain, ond mae’r cynhyrchiad wedi ei anelu yn arbennig tuag at cynulleidfa 3-7 oed. Er hynny gallai’r cynhyrchiad ddeffro dychymyg person o unrhyw oedran os yr ydych yn barod i ymroi eich hunain yn llwyr i gynfasau breuddwydion plentyndod.

Cawn ein tywys gan gymeriad addfwyn yr actores Mari Morgan i fyd ffantasïol a swreal i gasglu synau gwahanol, llawn clustogau cyfforddus a defnyddiau lliwgar- a hithau yn creu straeon gyda’r synau hynny gyda’i ffidil. Yn sydyn mae’r ddau gymeriad arall (Ffion Wyn Bowen a Marc Roberts) yn ymddangos o’r cynfasau gwynion a ceir chwarae rhwng cwsg ac effro, pleserau breuddwydion a bregusrwydd ac ofn eu hunllefau.

Mae’r plant wir ar eu hennill gyda’r cynhrychiad yma ac yn eu gweddu i’r dim, gan fod y broses o lunio ychydig ddeialog y cynhyrchiad yn dod yn uniongyrchol o ddosbarthiadau derbyn a’r coreograffi dawns cyfoes dan gyfarwyddyd Eddie Ladd yn creu cryn dipyn o gomedi.

Bron y medrwn glywed fôr o chwerthin a giglau’r plant wrth wylio’r ddau actor yn sianelu’r plentyn mewnol ynddynt. Mae’n biti nad oeddwn wedi cael y cyfle i fod yng nghwmni plant wrth wylio’r cynhrychiad a gweld eu hymateb, oherwydd creu mwynhad pur iddynt yw holl ddiben y sioe arbennig yma yn fy nhyb i. Buaswn yn annog unrhyw riant i fynd gyda’u plant i weld y cynhyrchiad yma. Cefais deimlad rhyfedd a chyfarwydd am y tri chwarter awr cyfan- roeddwn yn teimlo fel plentyn unwaith eto.

Wedi i mi gamu fewn i gylch perfformio breuddwydiol ‘Oes rhaid i mi ddeffro?’, teimlais yn syth cynnwrf ac egni synhwyrusol lle rhoddwyd rhyddid i’r meddwl ddychmygu tu hwnt i’r llwyfan.

Yn sicr, mae’r cwmni theatr mewn addysg yma wedi maestroli’r elfennau addysgiadol o fewn y perfformiad mewn modd syml ac effeithiol. Drwy gynnwys symudiadau arwyddocaol, llawn hiwmor a oedd yn ymwneud â sgiliau rhifedd a gramadeg, teimlais ei fod wedi cyd-fynd â meddylfryd y gynulleidfa targedol, sef plant 3-7 oed.

Er hyn, rhaid nodi nad oedd y perfformiad yn cyfyngu ei chynulleidfa am nad oedd yn rhy blentynnaidd. Felly, fel myfyrwraig deunaw oed, roeddwn yn medru uniaethu a gwerthfawrogi rhai agweddau na fyddai’n berthnasol i blentyn efallai.

Uwcholeuwyd y ffaith felly fod theatr yn brofiad addysgiadol a chreadigol, a rhaid canmol holl waith y cwmni wrth adlewyrchu hyn mewn modd safonol.

Profiad synhwyrusol a swynol a gefais wrth weld perffromiad “Oes rhaid i mi ddefro” gan Gwmni Theatr Arad Goch ar y nawfed o Chwefror a ddeffrodd dychymyg fy mhlentyndod yn gelfydd dros ben.

Wrth i Mari Morgan ein harwain drwy’r naratif gyda chwarae crefftus ar y ffidl. Yn bendant cefais fy atynnu i fewn yn llwyr i’r perffromiad. Ar adegau teimlais y gallen ni wedi mynd ar y llwyfan ac ymuno gyda y ddau actor eginiol Ffion Wyn Bowen a Marc Roberts perfformiadau caboledig dros ben a barhaodd ar ddelwedd o blant ifanc drwy’r holl darn. Camp aruthrol yn ym marn i.

Er taw perffromaid wedi’i annelu at blant ifanc ydoedd ,yn ferch bedair ar bymtheg roeddwn wedi llwyr ymgolli yn hunan yn y freuddwyd ffantasiol lliwgar yma. Credaf taw coregraffi Eddie Lad oedd y rheswm pennaf a oedd yn rhoi strwythur i’r holl naratif mewn ffordd hollol wahanol i unrhyw berffromiad yr wyf wedi ei brofi o’r blaen.

Annogaf bawb i fynd i’w weld ermwyn cael hanner awr o bleser pur boed yn blentyn neu yn riant, ni fyddwch yn methu tynnu eich llygaid i ffwrdd o fwrlwm y stroi rhyfeddol yma.

Dyma’r tro cyntaf i mi fynychu perfformiad i blant bach ers i mi fod yn blentyn bach, yn wir, profodd Arad Goch nad oedd rhaid bod yn blentyn bach i fwynhau eu cynhyrchiad o Oes Rhaid i mi Ddeffro? Cafon ein hudo ar y dechrau gan wên groesawgar Mari Morgan a’n harwain i mewn i’r set oedd fel cwmwl meddal fflwfflyd. Rhaid rhoi clôd mawr i’r set am wneud awyrgylch mor gyfforddus i ni fel cynulleidfa, rhywbeth y byddai’n fuddiol iawn i blentyn pedair oed.

Roedd perthynas Mark Roberts a Ffion Wyn Bowen a’i gilydd yn ffantastig, cefais fy amsugno i mewn i’w byd nhw, teimlais yn grac, gefnigennus, hapus a’n blentynaidd gyda nhw o fewn hanner awr yn unig. Llwyddon nhw i greu rhythm a sŵn yn defnyddio pob rhan o’u cyrff yn araf a chyflym, i wylio hyn fel cynulleidfa, profiad diddorol tu hwnt ydoedd.

Yn sicr dylai pawb yng Nghymru fod yn gefnigennus iawn o blant bach Ceredigion sy’n cael profi’r perfformiad hapus cwtshlyd a chynnes yma diolch i Arad Goch.

Oes rhaid i mi ddeffro? Fel rhoces fach pedair oed yn bargeinio â’i Mam ar fore Llun, dyma oedd fy nghwestiwn ar ddiwedd y perfformiad. Nid oeddwn i’n barod eto i gamu o’r duvet pluf a sychu’r cwsg o fy llygaid. Cefais fy nhywys gan lais persain y dylwythen deg yn ôl mewn amser. Unwaith eto ro’n i’n wyllt â gigyls wrth glywed synau rhechfeydd a gweld cymylau siâp nicyrs! Roedd y cyfan yn feddal ac yn neis fel suddo i wely mawr o farshmallow. Ond bu’n rhaid imi ddeffro o’r freuddwyd! A phob nos cyn llithro i gwm pluf, rwy’n cau fy llygaid, a gobeithio y caf i ddychwelyd mewn trwmgwsg, unwaith eto i wlad freuddwydiol Arad Goch.

“Oes rhaid i mi adael?” – dyma’r cwestiwn ar fy ngwefysau ar ôl cael fy hudoli yn ôl i fy mhlentyndod wrth gamu mewn i fyd cynhyrchiad diweddaraf Theatr Arad Goch, cynhyrchiad a oedd yn tanio’r dychymyg: Oes rhaid i mi ddeffro?

Roedd yr actorion yn gwneud i ymarfer llythrennedd, rhifedd a bwyta’n iach ymddangos fel gemau hwyl; gan floeddio’r llinell “get up and play”, mi wnaethant i mi gofio fy mrwdfrydedd fel plentyn i chwarae, a dysgu trwy chwarae – gwers gallwn ddysgu fel oedolyn hefyd efallai!

Roedd y gerddoriaeth yn gweddu’r stori i’r dim a’r defnydd o ddawns yn ddiddanol hefyd – gan gynnig symudiadau bach yn fwy heriol na’r clasur, ‘pen, ysgwyddau, coesau, traed’!